Tại sao bạn nên học các tìm hợp âm cho một bài hát ?
Bởi dù bài hát đó có sẳn hợp âm trên mạng, nhưng đôi khi những hợp âm đó chỉ bao gồm các hợp âm đơn giản và dễ chơi, nên có thể nó không đúng hoặc nghe không xuôi tai - không hay.
Chính về thế mà hôm nay GuitarShare sẽ hướng dẫn cho các bạn các quy luật, mẹo và thủ thuật để "đốt cháy giai đoạn", và dễ dàng tìm ra hợp âm của một bài nhạc.
Tham khảo thêm:
Tôi sẽ tóm gọn lại việc tìm hợp âm sẽ gồm 3 vấn đề chính:
Bởi dù bài hát đó có sẳn hợp âm trên mạng, nhưng đôi khi những hợp âm đó chỉ bao gồm các hợp âm đơn giản và dễ chơi, nên có thể nó không đúng hoặc nghe không xuôi tai - không hay.
Chính về thế mà hôm nay GuitarShare sẽ hướng dẫn cho các bạn các quy luật, mẹo và thủ thuật để "đốt cháy giai đoạn", và dễ dàng tìm ra hợp âm của một bài nhạc.
Tham khảo thêm:
- Guitar đệm hát 30 ngày cùng Hiển Râu - (Chia sẻ miễn phí)
- 2 Vòng hòa thanh trên các Tone - Dùng cho Đệm hát và Dịch Tone - Lên Tone
- Làm sao để có bài Đệm Hát Guitar Hoàn Chỉnh ??
- Tổng hợp 10 Điệu Phổ biến cho Guitar Đệm Hát
Tôi sẽ tóm gọn lại việc tìm hợp âm sẽ gồm 3 vấn đề chính:
1: Tìm chủ âm của bài nhạc
2: Tìm các hợp âm trong bài nhạc
3: Đặt các hợp âm vào bài nhạc:
1/Tìm chủ âm của bài nhạc:
Hãy nhìn vào bộ khóa ở đầu bài nhạc, ta sẽ thây có 3 trường hợp xảy ra
a. BỘ khóa không có dâu thăng giảm : Chủ âm của bài có thể là Do trưởng (C) hay La
thừ (Am)
b.BỘ khóa có dâu thăng : Từ dâu thăng cuối cùng, cọng thêm nửa cung thì sẽ có tên
chủ âm trưởng, rồi từ đó đếm xuống 2 nốt sẽ có tên âm giai tương úìig là chủ âm
thứ
c. BỘ khóa có dâu giảm : Nêu có 1 dâu giảm (Bb) thì chủ âm của bài có thể là Fa
trưởng (F) hay Re thứ (Dm). Nêu có hơn 1 dâu giảm, thì dâu giảm ngay trước dâu
giảm cuối sẽ là tên của chủ âm trưởng và sau đó đếm xuống 2 nốt sẽ có tên của
chủ âm ở cung thứ
d. Tại sao lại chưa rõ là chủ âm ở cung trưởng hay thứ ngay như thê ? Hãy tưởng
tượng việc tìm chủ âm 1 bài nhạc mới cũng như bạn đang đúhg trước một căn nhà
lạ. Bạn gõ cửa nhưng không biết người chủ gia đình ra mở cửa là người cha
(trưởng) hay mẹ (thứ)
Ví dụ:
1) BỘ khóa có 3 dâu thăng : 3 dâu thăng này theo thứ tự là Fa, Do, Sol. Dâu thăng
cuối cùng là Sol (G), vậy thì bài này có thể ở chủ âm (Sol # cọng Vi cung là La) La
trưởng (A). Ông cha tên là La (A) thì bà mẹ (âm giai tương úhg) là gì? Từ La, đếm
xuống Sol, rồi xuống Fa (F). Phải chăng bà mẹ tên là Fa thứ ? Không hẳn vậy, vì nhìn
nơi bộ khóa thì sẽ thây có dâu F# ngĩa là tất cả các nốt Fa trong bài sẽ mang dâu thăng.
Do đó bài này cũng có thể thuộc chủ âm Fa thăng thứ (F#m)
cuối cùng là Sol (G), vậy thì bài này có thể ở chủ âm (Sol # cọng Vi cung là La) La
trưởng (A). Ông cha tên là La (A) thì bà mẹ (âm giai tương úhg) là gì? Từ La, đếm
xuống Sol, rồi xuống Fa (F). Phải chăng bà mẹ tên là Fa thứ ? Không hẳn vậy, vì nhìn
nơi bộ khóa thì sẽ thây có dâu F# ngĩa là tất cả các nốt Fa trong bài sẽ mang dâu thăng.
Do đó bài này cũng có thể thuộc chủ âm Fa thăng thứ (F#m)
2) BỘ khóa có 2 dâu giảm: 2 dâu giảm này là Si (B), Mi (E). Dâu giảm trước cuối
cùng là Si (B), nên chủ âm bài này có thể là Si giảm trưởng (Bb major) hay Sol thứ
(Gm)Đên đây thì bạn đã tìm ra được bài nhạc này có thể thuộc một trong 2 chủ âm.
(Điều này tương tự như biết đươc người cha (trưởng) và người mẹ (thứ) trong gia đình
nhưng chưa biết ai là người... “cầm quyền” trong nhà ?)
cùng là Si (B), nên chủ âm bài này có thể là Si giảm trưởng (Bb major) hay Sol thứ
(Gm)Đên đây thì bạn đã tìm ra được bài nhạc này có thể thuộc một trong 2 chủ âm.
(Điều này tương tự như biết đươc người cha (trưởng) và người mẹ (thứ) trong gia đình
nhưng chưa biết ai là người... “cầm quyền” trong nhà ?)
3) Bước kế tiếp là tìm xem chủ âm nào là chính? Muốn vậy bạn chỉ cần nhìn vào nốt
cuối cùng trong bài nhạc, nếu nó là nốt nào trong 2 nốt này thì đó là 6n chủ âm của
bài
cuối cùng trong bài nhạc, nếu nó là nốt nào trong 2 nốt này thì đó là 6n chủ âm của
bài
4) BỘ khóa có 2 dâu thăng (Fa# và Do#) và tận cùng bằng nối Si (B): Bài này thuộc cung
Si thứ (Bm) và âm giai tương úhg là Re trưởng (D). Nói một cách khác, trong gia đình này thì
người vỢ (Bm) cầm quyền (!) và người chống (D) chỉ đóng vai trò thứ yếu. Bài nhạc ở cung thứ
thường có âm hưởng buồn
Si thứ (Bm) và âm giai tương úhg là Re trưởng (D). Nói một cách khác, trong gia đình này thì
người vỢ (Bm) cầm quyền (!) và người chống (D) chỉ đóng vai trò thứ yếu. Bài nhạc ở cung thứ
thường có âm hưởng buồn
5) BỘ khóa có 3 dâu giảm (Si b, Mi b, La b) và tận cùng bắng nốt Mi b (Eb): Bài này ở
cung Eb major và âm giai tương úhg là Do thứ (Cm). Trong “gia đình” này thì người chồng (Eb)
cầm quyền, và người vỢ (Cm) giữ vai trò thứ yếu. Bài nhạc ở cung trưởng có âm hưởng vui
tươi, mạnh mẽ.
cung Eb major và âm giai tương úhg là Do thứ (Cm). Trong “gia đình” này thì người chồng (Eb)
cầm quyền, và người vỢ (Cm) giữ vai trò thứ yếu. Bài nhạc ở cung trưởng có âm hưởng vui
tươi, mạnh mẽ.
2/Tìm các hợp âm trong bài nhạc:
Thông thường thì các bài nhạc Việt chỉ dùng 6 hợp âm chính. Thử tưởng tượng gia đình
này có 4 con, 2 trai và 2 gái. Ta đã tìm được 2 hợp âm chủ nhà rồi thì chỉ cần tìm thêm 4 hợp âm
còn lại (tên của 4 đứa con) bằng cách áp dụng luật 1-4-5 như sau:
này có 4 con, 2 trai và 2 gái. Ta đã tìm được 2 hợp âm chủ nhà rồi thì chỉ cần tìm thêm 4 hợp âm
còn lại (tên của 4 đứa con) bằng cách áp dụng luật 1-4-5 như sau:
Thí dụ như bài nhạc thuộc cung Do trưởng (C) nghĩa là âm giai tương úhg là La thứ (Am).
Nêu người cha là Do thì có thể tìm tên 2 đứa con trai bắng cách dùng 5 ngón của bàn tay trái mà
đếm như sau:
Nêu người cha là Do thì có thể tìm tên 2 đứa con trai bắng cách dùng 5 ngón của bàn tay trái mà
đếm như sau:
Ngón cái : 1 Do - ngón trỏ 2 Re bỏ - ngón giữa 3 Mi bỏ - ngón áp út 4 Fa OK - ngón út 5
Sol OK
Sol OK
Như vậy thì bên phía cha và 2 con trai, ta sẽ có 3 hợp âm : Do (C), Fa (F) và Sol (G)
Qua phía người mẹ (âm giai tương úhg), tương tự như trên ta sẽ có tên của người mẹ và 2
con gái là La thư (Am), Re thứ (Dm) và Mi trưởng (E).
con gái là La thư (Am), Re thứ (Dm) và Mi trưởng (E).
Ai thắc mắc muốn hỏi tại sao 2 cô con gái lại là Re thứ (mà không la Re trưởng) và Mi
trưởng (mà không là Mi thứ) thì phải biết về các nốt trong 1 âm giai (scale) và tên các quãng
(interval). Trong âm giai Am thì các nốt là A-B-C-D-E-F-G#-A, Tên của cô con gái thứ nhất bắt
đầu ở nốt thứ 4 (đếm La Si Do “Re”) HỢp âm Re co 3 nốt chồng lên nhau là Re Fa La (D F A) và
nốt Fa không có dâu thăng. Quãng D-F là quãng 3 thứ, nên cô con gái thứ nhất tên là Re thứ
(Dm). Trong khi đó tên của cô con gái thứ hai bắt đầu ở bậc 5 (đếm La Si Do Re “Mi”). Chồng
3 nốt lên nhau ở Mi (E) sẽ có E - G# - B (để ý G# trong âm giai La thú) và vì quãng E G# là
quãng 3 trưởng, nên cô con gái thứ hai sẽ mang tên Mi trưởng (E)
trưởng (mà không là Mi thứ) thì phải biết về các nốt trong 1 âm giai (scale) và tên các quãng
(interval). Trong âm giai Am thì các nốt là A-B-C-D-E-F-G#-A, Tên của cô con gái thứ nhất bắt
đầu ở nốt thứ 4 (đếm La Si Do “Re”) HỢp âm Re co 3 nốt chồng lên nhau là Re Fa La (D F A) và
nốt Fa không có dâu thăng. Quãng D-F là quãng 3 thứ, nên cô con gái thứ nhất tên là Re thứ
(Dm). Trong khi đó tên của cô con gái thứ hai bắt đầu ở bậc 5 (đếm La Si Do Re “Mi”). Chồng
3 nốt lên nhau ở Mi (E) sẽ có E - G# - B (để ý G# trong âm giai La thú) và vì quãng E G# là
quãng 3 trưởng, nên cô con gái thứ hai sẽ mang tên Mi trưởng (E)
Chưa có thì giờ tìm hiểu sâu xa thì nếu muốn tìm 6 hợp âm chính cho bài nhạc chỉ cần nhớ
luật 1-4-5, đại khái (nên nhớ là “đại khái” thôi) là:
luật 1-4-5, đại khái (nên nhớ là “đại khái” thôi) là:
a) Ba hợp âm theo chủ âm trưởng (cha & 2 trai): 1-4-5 (tất cả đều trưởng)
b) Ba hợp âm theo chủ âm thứ (mẹ & 2 gái): 1 thứ - 4 thứ - 5 trưởng
Thí dụ: Tìm 6 hợp âm dùng trong 1 bài nhạc có 1 dâu thăng:
a) Bài này có thể thuộc Sol trưởng (G) hay Mi thứ (Em)
b) Dùng luật 1-4-5 theo nhánh G sẽ có 3 hợp âm G, c, D
c) Dùng luật 1-4-5 theo nhánh Em sẽ có Em, Am, B
6 hợp âm này là G - c - D - Em -Am - B
Đây là 6 hợp âm căn bản của mỗi bài nhạc mà người mới chơi đàn cần nắm vũhg. Từ
những hợp âm “gốc” này mà người ta biến báo, thêm “mắm muối” vào thành hàng trăm, hàng
nghìn hợp âm mà các bạn có thể thây trong các tập sách nhạc
những hợp âm “gốc” này mà người ta biến báo, thêm “mắm muối” vào thành hàng trăm, hàng
nghìn hợp âm mà các bạn có thể thây trong các tập sách nhạc
Một trong những biến thể đó là loại hợp âm 7, được thành lập bằng cách đặt thêm 1 nốt
thứ tư trên 3 nốt của hợp âm căn bản (tức là sẽ có 4 nốt ở bậcl-3-5-7). Trong khuôn khổ bài
học tìm hợp âm theo lối “mì ăn liền” này, bạn chỉ cần nhớ 1 điểm nhỏ sau đây:
thứ tư trên 3 nốt của hợp âm căn bản (tức là sẽ có 4 nốt ở bậcl-3-5-7). Trong khuôn khổ bài
học tìm hợp âm theo lối “mì ăn liền” này, bạn chỉ cần nhớ 1 điểm nhỏ sau đây:
Để nghe êm tai hơn, tên của người con trai thứ hai và người con gái thứ hai (D và B trong
thí dụ trên) có thể đổi thành hợp âm 7. Như thê là tạm thời hoàn tất việc tìm tên 6 người trong
gia đình, và theo thí dụ trên thì 6 hợp âm này sẽ là:
thí dụ trên) có thể đổi thành hợp âm 7. Như thê là tạm thời hoàn tất việc tìm tên 6 người trong
gia đình, và theo thí dụ trên thì 6 hợp âm này sẽ là:
G - c - D7 - Em - Am -B7
3/Đặt các hợp âm vào bài nhạc:
Biết được 6 hợp âm chính dùng trong bài rồi, câu hỏi kê tiếp là làm sao biết khi nào thì đổi
hợp âm? Có mây luật căn bản sau đây :
hợp âm? Có mây luật căn bản sau đây :
1) Thông thường với các bài nhạc Việt thì mỗi ô nhịp dùng 1 hợp âm., đổi ở phách 1,
đầu nhịp, với những bài nhịp 4 thì đôi khi có thề dùng 2 hợp âm trong 1 ô nhịp, đổi ở phách 1 và
3.
2) Bài nhạc bắt đầu bằng chủ âm và kết ở ô nhịp cuối bằng chủ âm
3) Tùy theo chủ âm nào (trưởng hay thứ) mà nhũhg hợp âm của phe cha hay mẹ nắm đa
số. Một bài bắt đầu ở cung La thứ (Am) thì hầu như 2 cô con gái (Dm và E7) sẽ theo sau. Mẹ
và con gái hát đã đời các hợp âm Am-Dm-E7 rồi thì ông cha và 2 con trai (C- F-G7) lúc ây mới...
có thể lên tiếng... để thay đổi không khí! Tuy nhiên vì chủ âm là La thứ nên sau đó thì phải trở
về cụm Am-Dm-E7 để châm dứt ở Am
số. Một bài bắt đầu ở cung La thứ (Am) thì hầu như 2 cô con gái (Dm và E7) sẽ theo sau. Mẹ
và con gái hát đã đời các hợp âm Am-Dm-E7 rồi thì ông cha và 2 con trai (C- F-G7) lúc ây mới...
có thể lên tiếng... để thay đổi không khí! Tuy nhiên vì chủ âm là La thứ nên sau đó thì phải trở
về cụm Am-Dm-E7 để châm dứt ở Am
Nêu nắm vững lý thuyết căn bản âm nhạc thì chỉ cần nhìn vào các nốt trong mỗi ô nhịp là
cũng biết ngay ô nhịp ây thuộc hợp âm gì? Trong trường hợp học đệm đàn “cấp tốc” này thì chỉ
còn cách là phải “ mò “ như sau :
cũng biết ngay ô nhịp ây thuộc hợp âm gì? Trong trường hợp học đệm đàn “cấp tốc” này thì chỉ
còn cách là phải “ mò “ như sau :
1) Tìm một bản ghi các hợp âm căn bản cho guitar. Bạn không cần nhũhg quyển sách
dày cộm mà chỉ cần một trang căn bản, in vài chục hợp âm là đủ
dày cộm mà chỉ cần một trang căn bản, in vài chục hợp âm là đủ
2) Dùng cây guitar đánh trải 6 hợp âm trên cho thật nhuyễn và quen tai
3) Bắt đầu với chủ âm ở ô nhịp đầu tiên, hát ô nhịp kê tiếp và so với 6 hợp âm trên nghe
xem hợp âm nào thuận tai nhất
xem hợp âm nào thuận tai nhất
4) Nên nhớ theo đúng 3 lời khuyên ghi ở đầu bài 3 này và tránh đùhg chuyển đổi hợp âm
lung tung.
lung tung.
Nói vắn tắt thì bạn chỉ cần theo mây luật căn bản trong 3 bài trên đây là có thể tìm được các hợp âm căn bản và “trị được” khoảng... 90% những bài nhạc Việt.